همانطور که پیشتر اشاره کردیم، قالی عمدهترین صنعت دستی استان چهارمحال و بختیاری است که در درجه اول در روستاها٬ بعد در بین عشایر اسکان یافته و دست آخر در شهرها رواج کامل دارد. قالی از وسایل لوکس زندگی عشایر محسوب می شود و نشانگر منزلت و تفاخر آنهاست. طرحها و نقشهای بکار رفته در قالی بختیاری را نیز معرفی کردیم. در این مطلب میخواهیم به بررسی فرش چالشتر از که از روستاهای چهارمحال و بختیاری است بپردازیم و طرح، رنگ و ویژگیهای خاص فرش این روستا را بهتر بشناسیم.
توزیع جغرافیایی فرش بختیاری
در مجموعه مطالبی که میخواهیم در هزارویک بوم ارائه دهیم، قصد داریم فرشهای تک تک شهرهای استان چهارمحال و بختیاری را از جهات مختلف مورد بررسی قرار دهیم. در هر مطلب یک تا دو شهر را بررسی میکنیم. شهرهایی که که در این استان به بافت فرش اشتغال دارند: چالشتر، سامان، بن، وردنجان – پیربلوط – ارجنگ، فرخشهر، بروجن، بلداجی، فرادبنه، باباحیدر، اردل، اولاد و بیبیباف.
فرش چالشتر
روستای چالشتر واقع در ۸ کیلومتری شمال شرقی شهرکرد یکی از قدیمیترین و در عین حال فعالترین مناطق قالیبافی در استان چهارمحال و بختیاری است. بافندگان این روستا علیرغم گسترش مواد اولیه شیمیایی در صنعت رنگرزی کشور٬ هنوز در تلاشند تا رنگهای مورد نیاز را با استفاده ازمواد اولیه گیاهی تهیه کنند.
طرحهای خشتی از جمله طرحهای رایج و مرسوم این روستاست که توسط بافندگان دیگر مناطق نیز مورد تقلید قرارگرفته و تحت عنوان طرح خشتی چالشتری شهرت یافته. اما تفاوت مهم بین فرش چالشتر و دیگر مناطق٬ استفاده از مواد اولیه مرغوب و رنگرزی مناسب به همراه بافت ممتاز و منحصر به فرد است. طرحهای گلدانی٬ گل مینا٬ سرو٬ کاج و قابی سماوری از دیگر طرحهای رایج و شاخص این روستا هستند. طرح گل مینا به واسطه رنگ سبز سیری که در متن خود دارد، به عنوان یکی از زیباترین طرحهای اصیل چهارمحال شناخته میشود.
بطور کلی رنگهای بکار برده شده در بافتهای فرش چالشتر عبارتند از: آبی سیر و روشن٬ لاکی سیر و روشن٬ کرم٬ سفید٬ قهوهای٬ سبز سیر و روشن٬ چهرهای و نارنجی.
گره مورد استفاده در این روستا از نوع ترکی (بدون استفاده از قلاب) و همگی از نوع دوپود است. نوع دار قالی مورد استفاده بجز موارد انگشت شمار اغلب بصورت عمودیاند. رجشمار قالیها بین ۲۵ الی ۳۰ رج و گاه تا رجشمار ۴۰ است. ابعاد متداول عموما دو ذرع و ۶ و ۹ و ۱۲ مترمربعی و در موارد معدودی ابعاد بزرگتر نیز دیده میشود.