جرم تاثیر منفی زیادی بر اقتصاد و جامعه می‌گذارد. علی‌رغم تنبیه مجرمین توسط دولت‌ها، تاثیر روحی و روانی چنین اتفاقی تا مدت‌ها در جامعه باقی می‌ماند؛ از این رو پیشگیری از جرم در مقابل مجازات یک امتیاز به شمار می‌رود. «دیزاین علیه جرم» نگرش نسبتا جدیدی است که با هدف کاهش بزهکاری و تاثیرات آن شکل گرفته و از طریق تفکر طراحی راه‌حل‌های مناسب برای جلوگیری از چنین اتفاق‌هایی را پیش روی طراح قرار می‌دهد.
پیش از این به سرقت رفتن محصولات و یا آسیب رساندن به اموال عمومی به فرهنگ جامعه یا نوع رفتار مجرم ارتباط داده می‌شد اما بعد از آن، فراهم بودن شرایط و تاثیر محیط نیز به همان اندازه مورد توجه قرار گرفت. در این میان محصول و محیط این قابلیت را دارند که با طراحی صحیح و هوشمندانه آنها شرایط ارتکاب جرم دشوار شود و زمینه آنها از بین برود. چنین دیدگاهی چند هدف را دنبال می‌کند، از جمله آنها، کاهش تعداد دفعات جرم و پیامدهای آن از طریق طراحی محصول، طراحی خدمات، طراحی ارتباطات و طراحی محیط‌هایی است که با شیوع بزهکاری در ارتباط هستند. همچنین اثبات منافع اقتصادی و اجتماعی که از نگرش دیزاین علیه جرم و توسعه آن حاصل می‌شود. در ادامه چند نمونه از این نوع طراحی را می‌بینیم و بررسی می‌کنیم.
۱. گیره نگه‌دارنده کیف
این محصول با نام Grippa Clips ، به منظور جلوگیری از دزدیده شدن کیف در مکان‌هایی همچون رستوران، کافی‌شاپ و فروشگاه طراحی شده است. همان‌طور که در تصویر می‌بینید جدا کردن کیف از این گیره امکان برداشتن سریع یا اصطلاحا قاپیدن را از افراد می‌گیرد. این پروژه توسط مرکز تحقیقاتی DACRC (دیزاین علیه جرم)، موسسه جرم‌شناسی جیل دندو ( Jill Dando) و مدرسه دیزاین بارسلون انجام شده است. Grippa Clips در سال ۲۰۱۱ توسط انجمن طراحی و همچنین پلیس بریتانیا در کافه‌های زیادی مورد آزمایش قرار گرفت و با نتایج کاملا مثبتی همراه بود.
۲. حلقه ایمنی
این محصول حاصل تحقیقات گروهی از دانشجویان دانشگاه استنفورد است که قصد داشتند زیورآلات را به نوعی وسیله دفاع شخصی تبدیل کنند. حاصل ایده آنها حلقه‌ای است که از فولاد و نقره ساخته شده و شامل سه قسمت است. این حلقه که با الهام از پنجه بوکس ساخته شده را می‌توان جمع کرد و در یک انگشت قرار داد و یا اینکه آن را باز کرده و در سه انگشت به دست کرد. نکته اساسی گوشه‌های تیز حلقه است که در مواقع لزوم آن را به وسیله‌ای دفاعی تبدیل می‌کند.
بیشتر بخوانید:
- طراحی محصولات پایدار با استفاده از چوب بامبو
- نقش دیزاین در پنج شرکت بزرگ دنیا
- نقش واقعیت مجازی در طراحی صنعتی
۳. طراحی صندلی برای مقابله از سرقت
طراحی این محصول پروژه‌ای مشترک از مرکز تحقیقاتی DAC و یک دانشجوی رشته دیزاین است که در سال ۱۹۹۹ برای جلوگیری از سرقت کیف انجام شد. نتیجه این تحقیقات به طراحی مبلمان انجامید زیرا وسایلی همچون صندلی می‌توانند نقش اساسی در حفظ وسایل ارزشمند داشته باشند و شرایط مناسب برای سرقت وسایل را از بین ببرند. صندلی که تصویر آن را مشاهده می‌کنید به همین منظور طراحی و در رنگ‌های مختلف به بازار عرضه شده است. همان‌طور که می‌بینید قرار دادن تنها دو شیار روی کفی صندلی آن را به محصولی ایمن در برابر سرقت تبدیل کرده است.
۴. عابر بانک
پروژه دیگری که توسط چند بانک محلی و پلیس لندن مورد آزمایش قرارگرفته است ATM Art نام دارد و هدف از طراحی آن کاهش سرقت هنگام برداشت پول از عابر بانک است. در این پروژه بین استفاده‌کننده دستگاه و افرادی که منتظر نوبتشان هستند مرز مشخصی تعیین می‌شود. این حدفاصل به وسیله نمادهای بصری مشخص می‌شود و تضاد آنها با بقیه فضای شهر حریم خوصی را برای شخصی که در آن قرار دارد ایجاد می‌کند. هدف از ارائه این طرح، کاهش امکان سرقت و حفظ حریم خصوصی استفاده‌کننده دستگاه بوده است.
۵. جلوگیری از سرقت دوچرخه
شاید در این میان سرقت دوچرخه آسان‌تر از بقیه موارد باشد. راه‌حل ارائه شده برای این مسئله Cyclehoop نام دارد؛ حلقه‌ای که به بدنه تیر چراغ‌برق اضافه می‌شود و امکان قفل کردن هم‌زمان دو دستگاه دوچرخه را فراهم می‌کند. تقریبا همه جای شهر تیر چراغ‌برق وجود دارد و با اضافه کردن Cyclehoop به آنها می‌توان همه جا محلی برای توقف دوچرخه پیدا کرد.
نمونه‌های گفته شده حاصل تحقیقات مرکز «دیزاین علیه جرم» در دانشگاه هنر لندن هستند. این موارد نشان می‌دهد که با استفاده از دیزاین هوشمندانه محصولات و محیط می‌توان رفتار افراد را کنترل کرد و احتمال بروز اتفاق‌های ناخوشایند و آثار منفی آنها را کاهش داد.
در آینده، از نگرش‌های جدید دنیای طراحی و کاربرد دیزاین در زندگی روزمره افراد بیشتر خواهیم نوشت. اگر به این موضوع علاقه دارید، برای خواندن مطالبی از این دست با هزارویک بوم همراه شوید و تجربیات و نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
