درباره طراحی منظر که هنر منظم کردن و پیراستن نما، حیاط و محوطه یک ساختمان و بنا، به منظور زیباسازی و مفیدسازی آن است، نکاتی را بیان کردیم؛ اصول طراحی معماری را با هم خواندیم و اصول طراحی پایدار و تفکر پایداری را بررسی کردیم. نگاهی نیز بر معماری پایدار داشتیم. حال می‌خواهیم طراحی منظر پایدار و اصول آن را مورد بررسی قرار دهیم.
همانطور که می‌دانید، طراحی پایدار، به طور کلی به نوعی از طراحی اطلاق می‌شود که رعایت اصول زیست محیطی و استفاده بهینه از منابع طبیعی را در دستورالعمل کاری خود قرار دهد. در همین راستا طراحی منظر پایدار اصولی را برای طراحی باغچه خانه‌ها و بناها مشخص کرده تا اثرات مثبت این روند طراحی، هرچه بیشتر در جامعه دیده شود.
چنانچه اشاره شد مهمترین اصل در طراحی منظر پایدار توجه به زیباسازی بنا با رعایت اصول زیست محیطی است. بر همین اصل برخی گرایش‌هایی به چشم می‌خورد به شرح زیر هستند. این گرایش‌ها به خانه‌ها زیبایی می‌بخشد و در عین حال زحمت نگهداری کمتری برای صاحبان آنها ایجاد می‌کند؛ بعلاوه این که اصول طراحی پایدار را نیز به خوبی رعایت می‌کند.
- اسفاده از آب باران یا آب خاکستری (آب بازیافتی حاصل از تصفیه مجدد)
- استفاده از گیاهانی که با آب و هوای منطقه سازگاری بیشتری دارند و در عین حال به تغییرات آب و هوا حساسیت کمتری نشان می‌دهند
- سنگفرش رطوبت‌پذیر
- داشتن باغچه‌ای برای سبزیجات و میوه
- باغچه‌های بارانی
- آبیاری قطره‌ای
- کاهش فضای چمن
این گرایش‌ها به خوبی نشان دهنده تمایل صاحبان خانه‌ها و ساختمان‌ها به داشتن فضای سبزی پایدار و در عین حال زیباست. اما برای برآورده شدن این خواسته‌ها رعایت ۴ اصل الزامی است. این چهار اصل همان اصول طراحی منظر پایدار هستند.
۱. با آب مانند یک ماده ارزشمند برخورد کنید
این روزها آثار اسف‌بار خشکسالی را در کشور خودمان و سایر کشورها به خوبی دیده‌ایم. کم‌آبی و خشکسالی اگرچه نباید مانع از زیباسازی محیط خانه و زندگی ما شود اما باید یاد بگیریم که به آب بیشتر بها دهیم و از آن بهینه‌تر استفاده کنیم.
یک طراحی منظر پایدار بر انتخاب درست گیاهان، آبیاری قطره‌ای و در صورت نیاز باغچه‌های بارانی یا نقاطی برای جمع‌آوری آب باران، تمرکز می‌کند. بدین‌ترتیب طراحی به سمتی پیش می‌رود که از آب به بهترین شکل نگهداری کند.
آبیاری قطره‌ای
۲. قدر خاک را بدانید
خاک هم مانند آب یک منبع طبیعی محدود است. راه‌هایی وجود دارد که می‌توان به کمک آنها کیفیت خاک را بهبود بخشید و حرکت و فرسایش خاک به دلیل بارش باران را کاهش داد یا به طور کلی حذف کرد.
بنا بر اصول طراحی پایدار، استفاده از گیاهانی که ماندگاری بیشتری دارند و علف‌هایی که خاک را بهتر در جای خود نگه می‌دارند یک راهکار خوب برای حفاظت از خاک است. استفاده از این گیاهان در کنار گل‌ها می‌تواند ترکیب زیبا و مطلوبی که هدف نهایی داشتن باغچه است را به آن ببخشد.
۳. گیاهان محلی/سازگار با آب و هوا را استفاده کنید
سوای مسائل مربوط به طراحی منظر پایدار، به دلیل در دسترس بودن و آگاهی در مورد نگهداری، پیشنهاد می‌شود که گزینه اول در انتخاب گل‌ها و گیاهان برای باغچه، گیاهان محلی باشد.
۴. پسماند تولید نکنید
یکی از اصول طراحی پایدار، وفاداری به حفاظت از محیط زیست و کاهش تلفات است. محصولی که شما از آن برای زیباسازی خانه خود استفاده می‌کنید در سال چه میزان تلفات دارد؟ چمن یکی از کاربردی‌ترین المان‌های طارای منظر است، بخصوص اگر به فضایی برای بازی کودکان نیاز داشته باشید. اما در عین حال می‌توانند بابت هر بار تمیزکردن و جمع‌آوری اضافاتشان، پسماند زیادی تولید کنند. پس خوب است که با خود بیاندیدشید، آیا واقعا نیازی به این همه فضای چمن وجود دارد؟ یا می‌توانید از همان فضا استفاده بهینه‌تری داشته باشید؟
