پیش از این در مورد تفکر طراحی و اصول اندیشیدن به روش طراحان گفتیم. هدف اصلی به کارگیری این نوع تفکر، حل مسئله است، اما بعضی مواقع حل مسئله موضوع اصلی بحث نیست بلکه هدفِ تیم طراحی، بررسی زوایای مختلف مشکل و عوامل موثر بر آن است. برای این منظور ابزاری نیاز داریم که بتوان با کمک آن مشکل را بررسی کرد. چک‌لیست CATWOE یکی از این ابزارها است که در ادامه با آن آشنا می‌شویم.
در سال ۱۹۶۰ پیتر چکلند (Peter Checkland)، استاد مهندسی سیستم‌ها، شیوه‌ای را برای حل مسئله ابداع کرد که به اختصار SSM نامیده شد. سال‌ها بعد یک محقق به نام دیوید سیمث (David Smyth) دریافت که اگر در سیستم پیشنهادی پیتر چکلند چند عامل مشخص مورد توجه قرار گیرند موفقیت بیشتری حاصل می‌شود. این عوامل عبارت‌اند از مشتریان، بازیگران (افراد مرتبط با موضوع)، روند تبدیل، دید جهانی، مالک و محدودیت‌های محیطی که به اختصار CATWOE نامیده می‌شوند. با در نظر گرفتن این شش عامل و ساخت چک‌لیست مناسب می‌توان مشکل و فرصت‌های بروز آن را شناسایی کرد.
چک‌لیست حل مسئله برای دیزاینرها
۱.مشتریان
در این قسمت باید اطلاعات کامل و دقیقی از مشتریان به دست آورد و نحوه تاثیر تصمیمات بر این گروه را بررسی کرد. باید بدانید که خریدار نهایی کیست؟ با چه مشکل یا نیازی روبرو است و چگونه می‌تواند راه‌حل‌های پیشنهادی را به کار گیرد و با آنها تعامل برقرار کند. برای مثال، فروشگاه وال مارت که به قیمت پایین اجناسش معروف است، برای مدتی شروع به بالا بردن قیمت‌ها کرد اما پس از مخالفت خریداران با این تصمیم و مشاهده عکس‌العمل آنها، شرایط به وضعیت قبل بازگردانده شد. به یاد داشته باشید که در تمام روند، حضور مشتریان، نیازها و واکنش آنها را مد نظر قرار دهید.
۲. بازیگران (افراد مرتبط با محصول)
در این سیستم هرکسی که به نوعی درگیر مسئله باشد، نقشی را ایفا کند و سهمی در راه‌حل مسئله داشته باشد، بازیگر نامیده می‌شود. کارمندان و سهامداران نیز می‌توانند جزو بازیگران به شمار روند زیرا به طور مستقیم یا غیرمستقیم درگیر مسئله هستند. این قسمت می‌تواند شامل چنین سوالاتی باشد: چه افرادی با این مسئله در ارتباط هستند؟ چه کسانی در راه‌حل آن نقش دارند؟ راه حل‌های مطرح شده بر چه افرادی و چگونه تاثیر می‌گذارد؟
۳.روند تبدیل
مسیر تبدیل ورودی‌ها به خروجی مسئله در این بخش بررسی می‌شود. اطلاعات به دست آمده باید طی روندی مشخص به نتیجه برسند، زیرا استفاده از چند روند مختلف، می‌تواند موجب اختلال در مسیر حل مسئله شده و مانع رسیدن به نتیجه مطلوب شود. هر تصمیمی احتمالا بر قسمت‌های دیگر پروژه نیز تاثیر خواهد گذاشت، پس روند مناسبی را برای تبدیل داده‌ها به راهکار مناسب انتخاب کنید.
مطالب مرتبط:
- آشنایی با تکنیک ایده یابی و حل مساله اسکمپر
- درس‌هایی که می‌توان از تفکر خلاق داوینچی آموخت
- نقش طراحی در موفقیت یک استارت‌آپ
۴.دید جهانی
این بخش یکی از مهم‌ترین عوامل سیستم CATWOE است. داشتن تصویری بزرگ و دید بلندمدت نسبت به پروژه در مقیاس جهانی، همچنین گستره تاثیر مسئله و راهکارهای آن که می‌تواند بازخوردی عظیم داشته باشد. برای مثال، زمانی که شرکت شل با مسئله نشت نفت در دریا مواجه شد، تمیز کردن آب‌ها و سواحل را در دستور کار قرار داد تا نشان دهد کار مثبتی برای رفع این مشکل انجام داده است. چنین مسائلی می‌تواند بر دید مردم نسبت به خدمات یا محصول شرکت تاثیرگذار باشد.
۵.مالک
شخصی که قدرت تصمیم‌گیری در مورد شرایط و کنترل آن را دارد و حرکت تیم در مسیر رسیدن به راهکارهای مناسب را رهبری می‌کند.
۶.محدودیت‌های محیطی
این عامل می‌تواند شامل موارد قانونی، اخلاقی یا منابع مورد نیاز باشد. بررسی محدودیت‌های موجود یا احتمالی، موجب تسلط بیشتر بر شرایط می‌شود. به این ترتیب می‌توان راه‌حل‌های گذر از محدودیت‌ها را نیز به موقع بررسی کرد.
مطالب مرتبط:
- مدل تفکر طراحی در شرکت IBM
- تفکر طراحی: اصول اندیشیدن به روش طراحان
- دیزاین علیه جرم – کنترل رفتار با طراحی هوشمندانه
مثال کاربردی سیستم حل مسئله CATWOE
برای درک بهتر این روش، عوامل گفته شده را در قالب مثال توضیح می‌دهیم. فرض کنید یک شرکت هواپیمایی قصد دارد امکان انجام تبلیغات روی بدنه هواپیماهای خود را بررسی کنید. چک‌لیست CATWOE برای تحلیل شرایط می‌تواند به این شکل تهیه شود:
مشتریان: مسافران، شرکت‌های تبلیغاتی، دفاتر بازاریابی
بازیگران: خدمه هواپیما، مهندسین، طراحان، کارمندان، تیم اجرایی و سهامداران
روند تبدیل: نمایش تبلیغات به وسیله هواپیما حین پرواز
نگاه جهانی: افزایش سود شرکت و در نتیجه گسترش و توسعه روابط و خدمات
مالک: شخصی که کنترل سیستم و اتخاذ تصمیمات اجرایی بر عهده او است
محدودیت‌های محیطی: مقررات فرودگاه، قوانین محلی و فرهنگ مردم مناطق
برای هر مسئله‌ای که به وجود می‌آید می‌توان راه‌حل‌های گوناگونی ارائه داد، اما عامل تعیین کننده موفقیت یک پروژه، تصمیم‌گیری در مورد مناسب‌ترین راهکار نسبت به شرایط و وضعیت موجود است. بسیاری از راه‌حل‌ها به دلیل نادیده گرفتن یکی از همین عوامل کلیدی شکست می‌خورند. سیستم CATWOE ابزار مناسبی برای تهیه یک چک‌لیست کامل جهت بررسی مسئله از زوایای گوناگون است. استفاده از این روش در پروژه‌های طراحی می‌تواند سرعت و دقت کار دیزاینرها را افزایش دهد.
