تاریخ هنر ایران – دوران میانه – سده دهم و یازدهم هجری – قسمت دوم

در این دوره هم هنرها به صورت مستقیم و غیرمستقیم برخوردار از تجربیات هنری نگارگران بودند به طوری که شیوه طراحی و ایجاد نقش و رنگ‌آمیزی آنان بر دیگر هنرها تأثیر غیرقابل انکاری داشت است.

از جمله هنرهای تأثیر گرفته فن بافندگی، پارچه بافی و قالی است.

تحول بافت و منسوجات با وجود پیشین بسیار غنی در این دوره به نیمه اول سده دهم هجری باز می‌گردد که زمینه ساز تولید فرش‌هایی باید دانست که شاخص آن فرش‌های اردبیل و فرش‌های اصفهان است.

غنای فرش‌های تولید شده به دلیل کاربرد طرح‌های اسلیمی، ختایی، شمس‌ها و … با الیاف ابریشم است. وجود ابریشم قابل دسترس در این دوره زمینه ساز تولید پارچه‌های نفیس از جمل زربفت بود که با زمینه رنگی و از تار و پود طلا بافت می‌شد و نقش گل‌ها از ابریشم براق با رنگی نزدیک به متن بود و در آن از طرح‌های نگارگری نیز بهره می‌بردند

. از نظر فن بافت نیز تحول اساسی با بافت پارچه‌های مخمل همراه با طرح گل و بوته برجست و تافته براق با نخ‌های چند تابی (چند نخ تابیده درهم) صورت گرفت.

ایجاد طرح‌های نگارگری در بافت پارچه، کاری بسیار دشوار بود ولی هنرمندان یزدی و کاشانی به ابداع و نوآوری‌های بسیاری دست زدند.

طرح گل و مرغ

در اوایل سده دهم همچنین با حفظ سنت‌های پیشین در عرص سفالگری تحولات چشمگیری پدید آمد و علت اساسی آن تلاش برای رقابت در بازارهای جهانی آن عصر بود که ایران در این زمین توانست با به رهگیری از فنآوری حروف چینی در اصفهان آثار بسیار نفیس و ارزشمندی را تولید و صادر کند و به دلیل نزدیکتر بودن به بازار اروپا نسبت به چین دوره مینگ این آثار به خوبی در عرصه بازار جهانی حضور داشت و از نظر کیفیت هم کاملا برابری می‌کرد.

پارچه با نقش نگارگری

در دوره صفویه علاوه بر کاشی معرق از نوعی کاشی هفت رنگ برای سرعت بخشیدن در تکمیل دیوارنگارهای بنا نیز استفاده می‌شد.

کاشی هفت رنگ