در روابط موجود در یک تصویر نیروی کشش و جاذبه عناصر نسبت به یکدیگر اصل دیگری از تئوری گشتالت را تشکیل می‌دهد و به آن قانون تشابه می‌گویند و در ترکیب‌بندی‌ها ارزش بسیاری دارد. قانون تشابه بر فهم چگونگی تاثیر عناصر مشابه بر یکدیگر بسیار حائز اهمیت می‌شود. در زبان بصری عناصر مشابه یکدیگر را جذب می‌کنند و غیرمشابه‌ها دافع یکدیگر هستند.
- سواد بصری در هنر به چه معناست؟
- طراحی اینفوگرافی با استفاده از اصول گشتالت
- تئوری گشتالت در طراحی لوگو
تئوری گشتالت در طراحی لوگو
در عصر هوش مصنوعی و «یادگیری ماشین انسان-محور»، شناخت نیازها و رفتار کاربران ضروری است. این موضوع برای یک طراح تجربه کاربری دو برابر ضرورت دارد. برای آنکه بتوانید محصولی فراهم کنید که به خوبی نیاز مشتریان را برآورده کند، باید برخی اصول روانشناسی پایه را بدانید. به همین دلیل آگاهی از تئوری گشتالت مهم است.
آشنایی با روانشناسی گشتالت
تئوری گشتالت در اوایل قرن بیستم توسط ماکس ورتایمر پایه گذاری شد. این فلسفه روانشناسی ادراک و دریافت‌های ادراکی و نیز الگوهای شبیه سازی را مورد خطاب قرار می‌دهد.
گشتالت در آلمانی به معنای «ساختار و سازمان» (configuration) یا شکل (form) است. طبق نظریه گشتالت ما دنیا را در کل‌های معنی‌دار تجربه می‌کنیم و محرک‌های جداگانه را نمی‌بینیم و کلاً هرآنچه می‌بینیم محرک‌های ترکیب یافته در سازمان‌ها (گشتالت‌ها) یی است که برای ما معنی دارند.
کل چیزی فراتر از مجموع اجزای آن است – کورت کافکا
وقتی ادراک انسانی با یک المان پیچیده مواجه می‌شود، پیش از دیدن هریک از اجزای تشکیل دهنده، ابتدا کل مجموعه را تشخیص می‌دهد.
به عنوان یک طراح اگر ما این اصل روانشناسی را دریافت کنیم، می‌توانیم در مرحله طراحی دقت نظر بیشدری داشته باشیم.
یکی از مستندات پایه در اصول گشتالت که توسط ماکس ورتایمر در سال ۱۹۲۳ مطرح شد قوانین سازمانی به شکل ادراکی (Laws of Organization in Perceptual Forms) نامیده می‌شود و بیان می‌کند که ذهن انسان چطور دریافت داده‌های بصری را دریافت می‌کند.
اصول تئوری گشتالت
قانون مجاورت (Law of Proximity)
قانون مجاورت می‌گوید وقتی سوژه‌ها در نزدیکی یک دیگر قرار دارند ما آنها را همچون یک گروه وابسته به هم در نظر می‌گیریم. در واقع مجاورت، نزدیکی است. اگر ساختار و سلسله مراتب بصری واضحی به کار ببریم احتمال این که کاربران به دریافت صحیح‌تری دست پیدا کنند و واکنش سریع‌تری نشان دهند، بیشتر است.
قانون تشابه (Law of Similarity)
قانون تشابه می‌گوید اگر المان‌ها به یکدیگر شبیه باشند، ناخودآگاه در یک گروه قرار می‌گیرند. این تشابه می‌تواند از نظر ویژگی‌های بصری، کارآیی یا مفهوم باشد.
قانون محدوده مشترک (Law of Common Region)
قانون محدوده مشترک در سال ۱۹۹۹ توسط استفان پالمر و الون راک معرفی شد. این قانون بیان کی‌کند که اگر المان‌ها فضای یکسان با رمزهای مشخص داشته باشند در یک گروه قرار داده می‌شوند. در طراحی معمولا از کارت‌ها برای گروه‌بندی المان‌های متناظر استفاده می‌شود.
قانون نقش زمینه (Law of figure Ground)
قانون نقش زمینه می‌گوید المان‌ها یا به شکل تصاویر مجزا یا به شکل پیش‌زمینه ادراک می‌شوند. این قانون برای تاثیر گذاری از طریق نقطه کانونی صفحه بسیار کارآمد است.
قانون انحصار (Law of Closure)
قانون انحصار می‌گوید وقتی ما با یک المان مواجه شویم که یکی از اجزای آن گم شده باشد یا شکستگی داشته باشد ذهن به پرکردن فضاهای خالی و ناقص تمایل نشان می‌دهد. تا به یک مجموعه کامل دست پیدا کند.
