اگر از افرادی باشید که سینما را به طور جدی دنبال می‌کنند، احتمالا در نقدها و نوشته‌های مختلف درباره اهمیت فرم نسبت به محتوا شنیده باشید. اما چه تعریفی برای فرم در فیلم وجود دارد و چطور می‌توان به اهمیت آن در مقایسه با محتوای فیلم پی برد؟مفهوم فرم در فیلم
اگر شما غرق در شنیدن موسیقی باشید و آن موسیقی به طور ناگهانی قطع شود، احساس سرخوردگی به شما دست می‌دهد. اگر شروع به خواندن یک رمان کنید و جذب آن شوید ولی ناگهان آن کتاب را گم کنید احتمالا همین احساس را خواهید داشت.
چنین احساسی را به این دلیل پیدا می‌کنید که تجربه ما از اثر هنری دارای الگو و ساختار است. ذهن انسان فرم را ایجاب می‌کند. به این دلیل فرم در هر اثر هنری اهمیت مرکزی دارد. مطالعه همه جانبه ماهیت فرم هنری در حوزه فعالیت زیبایی‌شناسان است و بحث گسترده آن در مقوله این نوشته نمی‌گنجد.
اما در یک تعریف ساده می‌توان چنین گفت که فرم ابزاری برای بیان محتواست. در واقع یک قاب کلی به منظور ایجاد ارتباط و پیوستگی و گاه ناپیوستگی میان اجزای یک فیلم سینمایی است و به روش‌های متفاوتی از آن استفاده می‌شود. هرچیزی که در ارتباط مخاطب با فیلم از آن استفاده شود بخشی از فرم فیلم است.
شاید تا اینجا فکر کنید منظور تدوین و فیلمبرداری و دیگر تکنیک‌هاست. این فکر شما هم درست و هم نادرست است؛ چون تکنیک بخشی از فرم است اما نه کل آن. اجزای صحنه، بازیگران، نور، حتی و آب و هوا و موسیقی فیلم نیز بخشی از فرم فیلم محسوب می‌شوند که برای بیان بهتر محتوا یاری کننده‌اند.
در بسیاری از بحث‌های سینمایی، سینماگران را به دو دسته فرمالیست یا فرم‌گرا و محتواگرا دسته‌بندی می‌کنند، فیلمسازهایی همچون ترنس مالیک (Terrence Frederick Malick) در دسته فرمالیست‌ها قرار می‌گیرند و کریستوفر نولان محتواگرا دانسته می‌شود. ایناریتو اما، فیلمسازی است که به هر دو مقوله به یک اندازه اهمیت می‌دهد.
- فرم «روایی» یا Narrative به بیان داستان اختصاص دارد.
- فرم «مستند» یا Documentary پرده از واقعیت‌ها بر می‌دارد.
- فرم «تجربی» یا Experimental نتیجه‌ی کسب تجربیات جدید است.
این که فرم اهمیت بیشتری دارد یا محتوا یک تغبیر شخصی است و بر اساس نظر فیلم ساز تغییر می‌کند و نمی‌توان برای آن یک معیار ثابت و معین تعیین کرد. منتقدان بسیاری بر این باورند که محتوای خوب فرم خوب می‌آورد و برخی دیگر نیز معتقدند که یک فرم خوب می‌تواند ضعف‌های محتوا را برطرف کند.
به طور خلاصه می‌توان گفت که فرم به ساختار و قالب فیلم اطلاق می‌شود و مفهومی است که یک فیلم را به یک اثر هنری ارزشمند تبدیل می‌کند.
***
نظر شما چیست؟ به نظر شما اهمیت فرم در فیلم بیشتر است یا محتوا؟ کدام بیشتر به زیبایی فیلم کمک می‌کند؟
اما در یک تعریف ساده می‌توان چنین گفت که فرم ابزاری برای بیان محتواست…
فقط فقط فقط محتواست اصلاش