در مطلب قبل درباره دسته بندی‌های طرح و نفش فرش ایرانی صحبت کردیم و نحوه دسته بندی را توضیح دادیم. در ادامه به بررسی طرحهای باقی مانده از ۱۹ دسته موجود در طرح و نقش فرش و قالی می‌پردازیم.
گروه ۹. طرحهای ترکمن
طرحهای ترکمن همگی در گروه نقوش هندسی قرار دارند و به صورت ذهنی بافته شده اند.
معروفترین طرحهای ترکمن در ایران که در این گروه نام برده می شوند، عبارتند از: غزال گز، قاشقی، آخال و …
فرش ترکمن
گروه ۱۰. طرحهای شکار گاهی
بنیاد اصلی این گروه از طرح‌ها نمایش صحنه‌های شکار و شکار گاه است، به نحوی که در قسمت‌های مختلف طرح یک سوار کار با وسیله‌ای همانند تیر و کمان یا نیزه مشغول شکار آهو و یا سایر جانوران است.
فرش شکارگاهی
گروه ۱۱. طرحهای گل فرنگ
همه طرحهای این گروه بر مبنای گل‌های طبیعی بویژه گل رز با رنگهای بسیار روشن نظیر زرد، آبی و سرخ می باشند.
انواع طرحهای گل فرنگ عبارتند از: گل فرنگ بیجار، گل فرنگ دسته گلی گل فرنگ گل و بلبل، لچک و ترنج گل فرنگ، افشان گل فرنگ و …
فرش با طرح گل فرنگ
گروه ۱۲. طرحهای قابی (خشتی)
متن فرش در این طرح‌ها به قسمت‌ها یا قاب‌های مختلفی تقسیم شده که به طور منظم در کنار هم قرار دارند و در داخل هر قاب با گل‌ها و برگ‌های مختلفی تزیین شده است.
معروفترین طرحهای قابی عبارتند از: قابی بختیار و قاب قرآنی
طرح قابی
گروه ۱۳. طرحهای گلدانی
ویژگی اصلی این طرح وجود یک یا چند گلدان در اندازه‌های مختلف است که تمام متن فرش را می‌پوشاند. اما اغلب طرحهای گلدانی دارای گلدانی بزرگ در یک طرف فرش هستند که شاخه‌های گل‌های آن تمام متن فرش را می‌پوشاند.
معروفترین طرحهای گلدانی عبارتند از: گلدانی هزار گل، گلدانی محرابی، گلدانی ظل السطانی
طرح گلدانی
گروه ۱۴. طرحهای ماهی درهم
طرح ماهی در هم از قدیمی ترین و رایج ترین طرحهای فرش ایران است. این طرح اغلب به صورت یک واگیره می‌باشد و بافنده همان واگیره را در طول و عرض فرش تکرار می‌کند. طرح ماهی در هم در نقاط مختلف ایران به نام‌های مختلفی مشهور است.
مهمترین انواع آن عبارتند از: ماهی فراهان، ماهی زنبوری، ماهی کردستان و ریزه ماهی
نمونه ای از طرح ماهی در هم
گروه ۱۵. طرحهای محرابی
طرح اصلی در این گروه بر مبنای محراب است. همان مکانی که در مساجد، مکان نمازگزاران امام جماعت است. در این طرح‌ها معمولا محراب را با تزییناتی از قبیل قندیل، گلدان، و حتی درخچه‌های کوچک می‌پوشانند و گاه دو طرف محراب را با ستون‌های بزرگی که سقف محراب بر روی آن قرار دارد نشان می‌دهند.
انواع طرحهای این گروه عبارتند از: محرابی قندیلی، محرابی گلدانی، محرابی درختی
فرش محرابی
گروه ۱۶. طرحهای محرمات
در این طرح کل متن فرش از جهت طولی به چند ردیف موازی تقسیم می‌گردد و درون این ردیف‌ها با نگاره‌هایی همچون بته جقه، انواع اسلیمی و یا ختایی و گل و برگ‌های دیگر تزیین می‌گردد. به عبارت دیگر متن فرش به صورت راه راه می‌باشد.
محرمات بته جقه ای معروفترین طرح این گروه است.
گروه ۱۷. طرحهای هندسی
همان گونه که از نام طرحهای این گروه پیداست، نقوش آن به صورت هندسی و با استفاده از خطوط زاویه دار به وجود می‌آیند.
مهمترین طرحهای هندسی عبارتند از: هندسی کف ساده، هندسی جوشقان، هندسی خاتم شیراز، هندسی لچک و ترنج و هندسی قابی
گروه ۱۸. طرحهای ایلی و عشایری
این طرح‌ها عموما توسط عشایر ایران بافته می‌شوند و اغلب نگاره‌ها و تزیینات طرح ملهم از ذهن قالیبافان است. در این طرح‌ها قرینه بودن چندان معنا ندارد و ختی همین ویژگی و سادگی نقوش از عوامل اصلی زیبایی طر حهای این گروه است.
طرحهای فرش عشایر قشقایی، شاهسون، بلوچ و … در این گروه جای می‌گیرند.
فرش شاهسون
گروه ۱۹. طرحهای تلفیقی
طرحهای این گروه به مرور زمان و با ادغام شدن طرحهای مختلف بوجود آمده است و دهها و بلکه صدها نوع از آن را می‌توان در میان مناطق مختلف ایران مشاهده کرد. برخی از طرحهای تلفیقی به جهت تلفیق زیبا و صحیح نقوش مختلف از جذابیت بالایی برخوردارند. اما برخی از آنها ناشی از تلفیق نابهنجار چند طرح می‌باشند.
گونه‌های مختلفی از طرحهای تلفیقی را می‌توان نام برد مانند لچک و ترنج تلفیقی، تلفیقی دسته گلی، تلفیقی گل فرنگ، تلفیقی هندسی و …
