تا به حال به نیمکتها یا صندلیهایی که در محیطهای عمومی مثل پارکها یا میدانها قرار داده شدهاند دقت کردهاید؟ تقریبا تمام آنها برای پیشگیری از جابجایی -یا دزدیده شدن- به زمین پیچ شدهاند. وقتی که کسی از آنها استفاده میکند، مجبور است خود را با جایگاه آن نیمکت و شرایط ثابت آن وفق دهد. اگر امکان جابجا شدن این نیمکتها -حتی برای چند سانتیمتر- وجود داشت، آیا جذابیت استفاده از آنها بیشتر نمیشد؟
این به معنی حس کنترل افراد روی محیط اطرافشان است.
اگر چه افزایش محیطهای هوشمندسازی شده اهمیت ویژه دارد، اما اضافه کردن المانهایی که ساکنان بتوانند به صورت مستقیم -یا غیرمستقیم- روی آنها تغییراتی اعمال کنند نیز حائز اهمیت است. نقاطی که اجازه تغییر در آنها وجود دارد، میتوانند در مقیاسهای کوچک و بزرگ اعمال شده و بر عملکرد بنا موثر باشند. اما این حرکات جزئی تغییرات عمدهای را منجر میشوند. بدینترتیب، کمک گرفتن از دخالت ساکنان یا دریافت بازخوردهای موثر از آنها، میتواند به بهبود ایجاد محیطی هوشمندتر کمک کند. به علاوه، امکان ایجاد کنترل و تغییر در یک بنا، میتواند عاملی برای ایجاد احساس بهتر در ساکنان نیز باشد. این مساله حس -خوشایند- نقشآفرینی در شکلدهی به محیط را نیز در آنها برمیانگیزد.
نباید فراموش کرد که هر محیطی با هر شرایطی نمیتواند به طور کامل تمامی نیازهای ساکنان را پاسخ دهد، اما استفاده از نقاط کنترلیای که افراد بتوانند با کمک آنها تغییراتی را در محیط زندگی یا کارشان اعمال کنند، میتواند تا حدود زیادی بر بهبود شرایط و راحتی ساکنان این محیطها موثر باشد.
با ایجاد همزیستی در ایجاد محیطهایی با طراحی هوشمندانه در کنار نقاط قابل کنترل، ایجاد فضاهایی با انعطاف بیشتر و محدودیتهای کمتر، امکانپذیرتر میشود. نتیجه، افزایش کیفیت زندگی برای ساکنان، و ایجاد فضایی منعطف و هوشمندانه است.
با در نظر گرفتن تغییراتی که ساکنان میتوانند در نقاط کنترلی اعمال کنند، ارزیابی تغییرات در طراحی به هنگام ایجاد طرح بهتر انجام میشود. بدینترتیب، تفکردر خصوص اینکه رابطه یک فضای هوشمند با ساکنان چطور شکل میگیرد، اهمیت پیدا میکند.
با توجه به اینکه ایجاد حس کنترل بر محیط، رابطه مستقیمی بر ایجاد فضایی مطلوب و راحت دارد، فضاهای هوشمند نباید ساکنان را به استفاده از موقعیتهای خودکارسازیشده مجبور و محدود کنند. به جای آن، بهتر است چنین فضاهایی ساکنان را به مشارکت در بهبود عملکرد محیط ترغیب کنند.
ترکیب سازههای هوشمند و تغییراتی که ساکنان اعمال میکنند، نهتنها تضادی با هم ندارند، بلکه قرار دادن آنها در کنار یکدیگر، تاثیری چشمگیر در ایجاد فضایی هوشمندتر و منعطفتر، خواهد داشت.